TÜİK tarafından açıklanan yeni bir rapor vatandaşların dikkatini çekti. Raporda yer alan veriler, yaşlıların ve emeklilerin sosyal yardımlara ne kadar ihtiyaçları olduğunu ortaya koydu.
ZEYNEP ORHAN
Sosyal konulara ilişkin araştırmalar yapan ve sonuçları kamuoyu ile paylaşan TÜİK, yeni bir çalışmanın daha sonucunu yayınladı. Açıklanan bu rapor dikkat çekerken ortaya çıkan sonuçlar emeklilerin ve yaşlıların sosyal yardımlara bağımlı olduğunu gösterdi. Söz konusu bu durumda hem emekli maaşlarına beklenen zamların yapılmaması hem de ekonomik krizin her geçen gün etkisini daha fazla göstermesi gibi faktörlerin etkili olduğu düşünülüyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2000-2022 Sosyal Koruma İstatistikleri, emekli ve yaşlıların sosyal yardımlara olan muhtaçlığını gözler önüne serdi. Emekliler için yapılan sosyal yardımlar, toplam harcamaların büyük bir bölümünü oluşturuyor.
Beklenen zam yapılmayan emekli maaşları, yaşlı ve emeklilerin ekonomik zorluklarla karşı karşıya kaldığının bir göstergesi oldu. TÜİK tarafından yayımlanan 2000-2022 Sosyal Koruma İstatistikleri, sosyal yardımların yaşlı ve emekli vatandaşlar için ne kadar hayati olduğunu ortaya koydu. Toplamda 1 trilyon 267 milyar 924 milyon lira olarak belirlenen sosyal yardımların neredeyse yarısı, emekli ve yaşlılara aktarıldı.
EMEKLİ VE YAŞLILARA YAPILAN YARDIMLAR ÖNE ÇIKIYOR
2022 yılında sosyal koruma harcamaları, bir önceki yıla göre yüzde 60,2 artış göstererek 1 trilyon 291 milyar 77 milyon TL'ye ulaştı. Bu harcamaların yüzde 98,2'sini oluşturan 1 trilyon 267 milyar 924 milyon TL ile sosyal koruma yardımları içinde en büyük payı, 567 milyar 450 milyon TL ile emekli ve yaşlılara yapılan yardımlar aldı.
GSYH İÇİNDEKİ PAY VE RİSK GRUPLARINA GÖRE DAĞILIM
Sosyal koruma harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı 2022 yılında yüzde 8,6 olurken, sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payı yüzde 8,4 olarak kaydedildi. Risk ve ihtiyaç grupları bazında yapılan incelemede, emekli ve yaşlılara yapılan yardımlar yüzde 3,8 ile en büyük paya sahip oldu.
ŞARTLI YARDIMLAR VE NAKDİ YARDIMLARIN BÜYÜK KISMI EMEKLİLERE
Sosyal koruma yardımlarının yüzde 13'ü şartlı yardımlardan oluşurken, bu yardımlar içinde en büyük payı aile ve çocuk yardımları aldı. Öte yandan, sosyal koruma yardımlarının yüzde 62,4'ü nakdi olarak yapıldı ve bu nakdi yardımların büyük bir kısmı emekli ve yaşlılara yönlendirildi.
SOSYAL KORUMA GELİR KAYNAKLARI
Sosyal koruma gelirlerinin yüzde 41,4'ü devlet katkıları ile sağlanırken, işveren sosyal katkıları ve koruma kapsamındaki bireylerin yaptığı sosyal katkılar da önemli bir yer tuttu.
SOSYAL KORUMA HARCAMASI KAPSAMI
Sosyal koruma harcaması, idari masraflar ve diğer harcamalardan oluşan geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Risk grubu olarak belirlenen kategoriler arasında hastalık/sağlık bakımı, engellilik, emeklilik/yaşlılık, dul/yetim, aile/çocuk, işsizlik, konut ve sosyal dışlanma gibi başlıklar bulunuyor.
