Çikolatanın hammaddesi kakaoda yaşanan kriz sonrası ‘sıvı altın’ olarak tanımlanan zeytinyağında da kriz yaşanıyor. Fiyatların sürekli artışa geçtiği zeytinyağında, yaşanan kriz sonrası özellikle Avrupa’da endişeler artmaya başladı.
Sıvı altın olarak tanımlanan zeytinyağındaki kıtlık, dünyada fiyatları rekor seviyede artırırken, sektördeki endişelerde artış gösterdi. CNBC’de yer alan habere göre, sağlıklı beslenmenin temel gıdaları arasında yer alan sıvı yağında hızla artan fiyatlar, son aylarda tüketici kadar sektördekileri de hayrete düşürüyor.
ÜRETİMİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLİYOR
Pazar araştırma grubu Mintec analisti Kyle Holland, iklimden kaynaklı aşırı hava koşullarının son senelerde Güney Avrupa’da özellikle İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde zeytinyağı üretimini önemli ölçüde etkilediğini belirtti.
Hollanda, İthalatı Teşvik Merkezi’ne göre dünya üretiminin %40’ından fazlasını sağlayan İspanya’nın genelde her hasatta 1,3 milyon ila 1,5 milyon mt zeytinyağı üretimi yapmasının beklenebileceğini, fakat resmi rakamlarda İspanya’nın 2022/2023 sezonunda sadece 666.000 mt civarında ürettiğini gösteriyor. Mintec gösterge endeksine göre, Endülüs’teki zeytinyağı fiyatları, Mart ayı sonundaki 8 euronun biraz üzerinde. Zeytinyağı fiyatları Ocak ayında ise daha önce hiç görülmemiş olan zirveyi görerek 9,2 euroya ulaşmıştı.
“FİYATLARIN ARTMASI GEREKİR”
Analistler, zeytinyağı rezervlerinin azaldığını ve ilerleyen aylarda ani fiyat artışlarına karşı piyasaların tetikte olacağını belirtiyor. Hollanda konuyla ilgili, "Şu anda piyasa düşüş eğilimi gösteriyor ancak sezon ilerledikçe çoğu oyuncu bunun tükeneceğini düşünecek gibi görünüyor. Fiyatlar şu anda düşüyor gibi görünse de eninde sonunda insanların satın almaya başlaması gerekecek. Ve eğer hacimler azalırsa ve herkesin satın alması gerekiyorsa fiyatların artması gerekir" diyor.
Hollanda merkezli Rabobank'ın tahıl ve yağlı tohumlar konusunda kıdemli analisti Vito Martielli, CNBC’ye telefonla yaptığı açıklamada, "Bu normal değil" derken son fiyat dalgalanmasının, zeytinyağı sektörü üzerinde 20 yılı aşkın süredir yaptığı çalışmalarda gördüğü hiçbir şeye benzemediğini söyledi.
Martielli "Net bir görüşe sahip olmak için Haziran sonuna kadar birkaç ay beklememiz gerektiğini düşünüyorum" diye ekledi.
FİYATLARLA BİRLİKTE HIRSIZLIK DA ARTTI
Zeytinyağı fiyatlarındaki artışla birlikte zeytinyağı hırsızlıkları da artış gösterdi. The Financial Times’a göre, İspanya'daki süpermarketler Mart ayı başında zeytinyağının ülkenin geniş bir kesiminde en çok çalınan ürün haline geldiğini belirtti.
Hırsızların, temel gıda maddelerini karaborsada tekrardan satan suç çeteleri olduğu da söyleniyor. Yerel basının haberlerine göre, geçen sene Ağustos’ta İspanya’nın Çordoba bölgesindeki yağ fabrikalarından birinden neredeyse 50.000 litre sızma zeytinyağı çalında. Çalınan bu zeytinyağının o zamanki değerinin 420.000 Euro’yu geçtiği tahmin ediliyordi.
